Stan zapalny: typowa reakcja organizmu (układu odpornościowego) na jakiekolwiek uszkodzenie tkanki, gdy występują miejscowe zmiany, które zwykle objawiają się zaczerwienieniem, gorącem, obrzękiem, bólem i zaburzeniami czynnościowymi. Stan zapalny nie ma jednej konkretnej przyczyny i może wynikać z urazu, działania bakterii, toksyn, wysokiej temperatury i chorób autoimmunologicznych.
Dość często pacjenci cierpiący na cukrzycę, reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycę i inne choroby autoimmunologiczne nawet nie zdają sobie sprawy, że ich choroba jest rodzajem stanu zapalnego.
Czym więc jest stan zapalny?
Jest to proces, podczas którego organizm próbuje się pozbyć czegoś obcego.
Wszystko zaczyna się, gdy obcy element w ciele wywołuje reakcję odpornościową, czyli odpowiedź ciała. W wyniku tej reakcji organizm uwalnia substancje czynne lub mediatory stanu zapalnego, które działają jako pośrednicy i pomagają kierować i wydzielać wydzieliny, a także aktywować dotychczas nieaktywne komórki.
Jeśli pacjent cierpi na chorobę autoimmunologiczną, ciało myśli, że ten obcy element to narząd, skóra lub staw, i próbuje się ich pozbyć. Rezultatem są przewlekłe bóle, dyskomfort i nieodwracalne zaburzenia czynnościowe. Podczas takich stanów zapalnych stosuje się leki immunosupresyjne, które zmniejszają aktywność immunologiczną organizmu, powodując ryzyko zapadnięcia na inne choroby.
Ze względu na reakcję immunologiczną zachodzą procesy, które determinują przebieg stanu zapalnego; wydzielane są różne substancje, takie jak mediatory serotonina i histamina, które rozszerzają naczynia włosowate i poprawiają przepuszczalność komórek, bradykinina, która utrzymuje napięcie mięśni gładkich i powoduje ból, oraz prostaglandyny, które w zależności od miejsca wiązania mogą utrudniać aglutynację krwinek lub wręcz przeciwnie, zapewniać ich aglutynację.
Po wydzieleniu mediatorów pojawia się reakcja: zaczerwienienie, gorączka, obrzęk i ból.
Obrzęk pojawia się, gdy płyn, który zawiera wiele białek i jest składnikiem krwi, wydostaje się z naczyń do otaczającej tkanki miękkiej. Taki stan nazywa się wysiękiem, który może być kilku rodzajów: wodnisty, ropny lub krwawy.
Trwają również procesy w układzie krążenia: leukocyty i limfocyty przemieszczają się z krwi do uszkodzonych komórek, wiążą się z tymi komórkami i bakteriami i „zjadają” je. Proces ten nazywamy fagocytozą. Strawione bakterie, komórki oraz aktywne i martwe fagocyty tworzą ropę.
Podczas gdy bradykinina bierze udział w wywoływaniu bólu, prostaglandyny i histamina stymulują zakończenia nerwowe, co się objawia uczuciem bólu. Jak dobrze wiadomo, stany zapalne zachodzą nie tylko w górnych warstwach skóry, ale także w narządach. Narządy nie mają jednak zakończeń nerwowych, więc symptomy ich stanu zapalnego mogą się różnić od wymienionych.
